Dantelin Kısa Tarihçesi

Belki en son ne zaman gördüğünüzü bile hatırlamadığınız, bir zamanların en popüler ev dekorasyon ürünü dantelin Avrupalı olduğunu biliyor muydunuz?

Dantel, öncesinde ipek dokumacılığı ile Çin ve Hindistan’da doğduğu söylense de 16. yüzyılda Venediklilerle birlikte günümüzde aklımıza gelen şeklini almıştır. Venedikliler bu işte o kadar iyiymiş ki diğer Avrupa devletleri arasında dantelin önemi giderek artmış. Venedik’te dantel, hem iğne hem de mekikten yapılırdı. Keten kumaştan ipler çekilerek işlemeli figürler oluşturulurdu. Çok geçmeden dantel Avrupa’da yayıldı. Başlarda İspanya ve İsviçre daha sonra; Fransa, İngiltere, Belçika, Danimarka ve Almanya da yapılmaya başlandı.

İspanyollar danteli altın ve gümüş ipliklerden yapıyorlardı.

Fransa, ilk başlarda Venedik’ten dantel alabilmek için borca girmiş daha sonra bir dantel üretim fabrikası kurmuş bu fabrikaya yerel halkı eğitmek için Avrupa’daki tüm dantel ustalarını almaya ve dantel üretmeye başlamıştır.  Dantel sanayisinde güçlenince başka ülkelerden dantel alımını durdurmuştur. Fransa, dantelde Venedik’in yerini almıştır. O zamandan beri, dantel işlemesi konusunda dünyada önemli ve pahalı bir yeri vardır. “Fransız gipürü” terimini duymayanımız var mı?

İngiltere de Fransa’daki gibi mekik dantel konusunda iyiydi. El yapımı bu dantellerin, ince ve zarafeti giderek tüm Avrupa’da hayatın içine yayıldı.

Avrupa’da dantel başlıca, elbise, şapka, eldiven, masa örtüleri, kiliselerdeki kumaşlar ve kiliselerdeki özel davetlerde, düğünlerde, evdeki süslemelerde kullanılırdı.

Kendi evlerimizde gördüğümüz eşyaları dantellerle örtme, süsleme, de buradan gelmektedir.

Avrupa’da dantelin eşyaların üstünde kullanılmasının aslında kara bir açıklaması vardır. Sehpa, askılık gibi ayakları olan eşyalar genellikle dantellerle örtülürdü. Bu eşyaların bacaklarının, kadınları çağrıştırdığı düşünülmüş ve uygun görülmediğinden örtülmüştür. Sebebini bilmeden sürdürdüğümüz tuhaf bir gelenek.

“1768’de Hammond adında bir ingiliz işçisi çorap makinesinde dantel örebileceğini düşündü, pek de fena olmayan bir sonuç elde etti. 1824’te Fransa’da Lyon’da Colas ve Delompré bu konuda çok çalışmış olan Jaquard’in sistemini geliştirdiler. 1832’ye doğru Nottingham’da dairevi bir makineden faydalanarak çok güzel dantel örnekleri yapmayı başardılar. 1836’da Ferguson, Jacquard sistemiyle dairevi sistemi birleştirdi, 1881 yılında da Mallière adında bir mühendis bugün kullanılan dantel makinelerinin ilkini yaptı. Bundan sonra dantel kısa zamanda ticaret dünyasının belli başlı endüstrilerinden biri haline geldi.”

Dantelin makineleşmesi de tüm dünyayı etkisi altına alan bir gelişme oldu. 1900’lü yıllardan bu yana baktığınızda ya da daha somut bir örnek anneanne ve babaannelerimizin evi ile kendi evlerimizi karşılaştırdığımızda el işi dantel örmenin tatlı bir tarih olduğunu görebilirsiniz.